Ting aa tenke paa

Guide til dei av dekan som faktisk e saa gla i meg at de vil komme paa besok sjolv om det e fryktelig langt og billetten koste 5 ganga meir enn den gjennomsnittlige bolivianske familie tjener i aaret...ca....Det e mykje aa tenke paa naar ein reise til eit anna land, og eg vil prove aa hjelpe dekan litt...

1. Vaksiner og medisin. Du trenger ca 4-5-6-7 vaksiner foer du kommer hit, avhengig av kor mange du tok foer du reiste. I tillegg kan det vere lurt aa ta med malariatabletter og kulltabletter. Du kommer til aa bli sjuk uannsett: enten pga maten eller paa grunn av klima (som i forkjola) Hogden og forrurensinga gjor at augene dine blir like uttorka som SpongeBob paa land, men det er ingenting du kan gjere med det. Unngaa kontaktlinser. Ellers er det berre aa ta visse forhaandsregler: ikkje ete mat paa gaten, ikkje bli utsatt for unodvendig mykje vind, ikkje drikke vatn fraa springen, ikkje la nokken ungar ta deg paa augene. osv.

2. Ikkje ta med ting som er verdt mykje pengar (evt kamelar) til Bolivia. Av to grunnar: 1. Nokken kjem til aa stjele det. Og ikkje tru at det berre er dei fattige som bur paa gata som stjel. Alle vil ha tak i verdiane dine. 2. Det er faktisk ikkje lov til aa ta med seg verdiar for meir enn 1000 dollar inn i landet. Kjipt om du maa legge igjen den berbare datan paa flyplassen, pappa.

3. Kler. I La Paz er det til tider kaldt, varmt, sno, vindt, steikande sol, regn, hagl og torden. Du vil trenge klaer til omtrent alle anledninger. Det er likevel ikkje saa kaldt at du treng aa medbringe tjukke jakker, gensre, stilongs, ullundertoy osv, men ei ytterjakke er grei aa ha. I andre delar av Bolivia er det varmt, som i shorts, skjort, t-shorte. Miniskjort anbefales ikkje. Gode sko til aa gaa/ta bussen i. Og ikkje tru at folk i Bolivia gaar rundt i tradisjonelle folkedrakter, dei er evig opptatt av kler og moter og du vil fole deg utanfor i joggebukser.

4. Penger. Ikkje at du treng aa tenke saa mykje paa det, men men....Bolivianos har ca samme verdi som norske kroner, men alt er fryktelig mykje billigare her. Dyre ting kan kjopes med dollars. Det finnes nok minibanker i La Paz, saa det er ikkje nodvendig aa medbringe masse euros og dollars. Euros er forresten vanskelig aa selge og folk vil prove aa lure deg for ein daarlig kurs. Det er stort sett umulig aa betale med sedlar storre enn 20 bolivianos, et evigvarende problem. Du ender opp med aa kjope bunkar av ringkontantkort, for aa faa veksle pengar. Det boer og nevnast at alt er dyrare enn det egentlig er. Kostar nokke 50 bs, kan du faa det for 30 berre du spoer fint 5 ganger.

5. Musikk. Nokken gonger maa du ta bussen f.eks til Sucre som tar ca 10 timer kansje. Nei....dersom nokken seier at det tar 10 timer, maa du rekne med det dobbelte. Det er derfor lurt aa medbringe ein diskman....kansje ipod...kansje ikkje (les pkt. 2). Ellers kan du ta med ei bok, ein god venn som lika aa snakke eller lignande.

6. Kunnskaper i spansk/spanskordbok. Ingen her snakker engelsk, og ingen bryr seg om at du ikkje snakker spansk. Det kan bli ganske trist i ein situasjon der du for eksempel har mista bagasjen din paa flyplassen eller du har blitt rana (stor sannsynlighet). Du vil ogsaa faa utdelt diverse papirer paa flyet som maa fylles ut. Kansje er disse bare paa spansk og feilutfyllinger blir regnet for logn og koster dyrt.

7. Visst du skal vere vekke over lengre tid kjem du til aa savne: kneipbroed med leverpostei/brunost (visst du liker det veldig godt), vennene og familien din, aa kunne gaa ned gaten uten aa vere redd for aa bli rana/klaadd paa/bedt om aa gi fra deg penger/ropt "gringo" etter, melkesjokolade, sno, katten din, frihet og kjaerlighet osv. Og det e ingenting du kan gjore med det.

8. Litt om mat. Maten her er veldig god, men den gjor at du blir daarlig i flere uker og kaster opp osv. Derfor kan det vere kurt aa ta kulltabletter under hele oppholdet, dersom du ikkje skal vere saa veldig lenge for eksempel et aar. Det hjelper ikkje aa bare spise paa fine resturanter, raavarene er ofte/alltid kjopt paa gaten. Men som sagt: unngaa mat som er tilberedt under open himmel evt. i en liten "resturant" som ligner mest paa en campingvogn. Det boer ogsaa nevnes at det selvfolgelig ikkje er tillatt aa medbringe mat inn i landet, dersom du skulle se paa det som en losning. Sjokolade regnes merkelig nok ikkje som mat og kan medbringes. Leverpostei paa box ogsaa, ihvertfall visst du ikkje nevner det i papirene du faar utdelt paa flyet.

9. Det er veldig mange fine ting du kan tenke deg aa kjope her nede aa ta med deg heim til deg sjolv, familie, venner, katten, gullfisken, hunden (nei, forresten, bare stygge ting til hunden. Hundeklaer) osv. Tenk paa dette naar du pakker. Kansje trenger du ikkje ta med et ekstra par sko, boblejakke, kjoleskap, internett, boker og anna som det finnes altfor mykje av her nede allerede. Ta heller med en ekstra tom koffert til alle gavene, evt ting som du kan legge igjen her.

10. Pass. Det er alltid greit aa ha passet i orden. Mamma har sagt at noen ganger maa passet vere gyldig opptil et halvt aar etter at du kommer tilbake. Og mamma har vel alltid rett. I tillegg kan det ta tid aa faa ordnet nytt pass visst du trenger det.

11. Ymse. Det er sikkert masse anna som du boer tenke paa.

Jul i Bolivia

No e det andre juledag her i Bolivia (og sikkert i resten av verden og) og eg har rukke og reflektert litt over jula som nettopp har passert. Jul er ganske lik her som heime...dvs at dei et god mat og faar presanger...men ganske forskjellig og. For eksempel:

1. Maten. Vi spiste and istedenfor nokke anna. Anda var ganske toerr, men god likevel, men eg var ikkje saerlig sulten. Julekaker finst ikkje, bortsettfra dei eg lagde. Heller ikkje riskrem. Sukk.

2. Tid. Julaften starter klokka 12 om natta. Daa stod vi forann ei krybbe med fem stygge beibijesuser og sa ting paa spansk. Eg sa ikkje saa mykje. Saa opna vi litt presanger og spiste etterpaa. Det var litt seint synes eg, for eg hadde ikkje spist heile dagen. Men saa var eg ikkje sulten heller.

3. Stemning. Mykje av julestemninga mangla, men eg trur det var mest paa grunn av mangelen paa sno, julekaker og familien min. Det var kjekt aa se korleis jula er her i Bolivia, men eg meiner fremdeles at jul er best heime.

Tidlig paa dagen var eg og besokte ungane paa prosjektet mitt og gav dei kaka som eg hadde lagt. Det var koselig og kjekt og dei var veldig glade for aa faa kake. Eg tenkte etterpaa at kake med masse krem og sjokolade kansje ikkje var den beste ideen til 16 unga som for det meste er under tre aar. Men dei var glade:) Dei fikk litt julepresanger av nokken folk, men heile koseligheten med jula var fraverande siden dei maatte staa i ko for aa faa ting og dei var ikkje pakka inn. Det blir nokke anna naar du gaar heile dagen og ser paa pakkane som ligg under juletreet, og berre venter paa aa faa opne dei.

Etter at vi hadde spist, altsaa klokka halv 2 om natta, tok eg ein taxi til leiligheten til Emilie og Birte for aa feire jul med folk der. Her fikk eg pakker og, og leiligheten var kjempekoselig med julepynt og lys og juletre. Saa drakk v champagne og opnet pakker. Vi var: meg, Em, Birte, Michael, Fanny, Eva og Annika. Dette var langt mer koselig enn i huset med familien, og Em hadde lagt riskrem:) Eg fikk:

1. Genser, fra vertsfamilien.
2. Solbriller (saanne som politimenn bruke i gamle filma) og armbaand, Em og Birte.
3. Blaanissehue og bodyshopting, Michael
4. Smykkeannheng, Kim
5. Oredobber, Fanny
6. Penn som ligne paa ein papegoye, Annika og Lucy
7. Morsomme figura til aa henga i bilen naar du raane, kan ikkje beskrivast med ord, Eva

Naar klokka var ca 5 gjekk vi aa la oss. Siden klokka va ca 5 overnatta alle. Eg va sjuk og hadde feber, og vaakna tidlig dagen etterpaa. Siden eg va sjuk og det va veldig synd i meg, lagde Em ei seng til meg i stova og saa spiste vi frokost som bestod av julemiddagen fraa dagen foer og riskrem. Det var fryktelig koselig og vi hoerte paa musikk og leikte med tingene vi hadde faatt. Saa gjekk vi aa la oss igjen og sov meir eller midre heile dagen, foer eg reiste heim.

Eg e godt fornoyd med jula:)

Fassinert over blogg.

(To morsomme ord. Et eg har laga sjolv) :)

Blogg e ikkje berre eit morsomt ord, men og ein morsom ting. Nesten som ei heimeside, bortsett fra ganske mykje enklare. Fra no av skal eg berre bruke bloggen min til aa ha kontakt med dekan der heime. Hahaha! Eg e gla i dag. Av to grunnen:

1. Min nye blogg. Blogg. Blogg. Blogg. Nesten som Blopp.

2. Det lukter ganske godt av mat her paa denne internettkaffeen. Eg er ikkje sulten, for eg er litt sjuk, derfor er det fint at det lukter godt.

Ein anna morsom ting med blogg (forutenom navnet) er at det gaar ann aa skrive masse tull. Blogg er liksom mer laget for aa skrive tull enn email. No kan eg skrive alt det tulle som har lagra seg opp i meg. F.eks:

1. Lister. Nei, Blogg-lister. Lister over alt mulig. Eg liker lister.

2. Ubetydelige smaa ting, som ikkje er betydelige nok til aa skrive i ein mail. F.eks lukten i ein internettkafe.

3. Ymse.

Vi blogges. :D